Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 giới thiệu chương 9, 10, 11.
Nội dung bài viết
Chương 9 GIỎI VẬN DỤNG NGÔN TỪ SẼ ĐEM ĐẾN THÀNH CÔNG
“Một từ dùng đúng có tác dụng mãnh liệt. Mỗi khi chúng ta gặp một từ đúng và mạnh…nó mang lại hiệu quả nhanh như chớp, về vật chất và tinh thần”.
-MARK TWAIN
Các từ được nói ra…Chúng làm chúng ta cười và làm chúng ta khóc. Chúng có thể gây chấn thương hay chữa lành. Chúng cho ta hy vọng hay làm ta tuyệt vọng. Với những từ, chúng ta có thể diễn tả những ý định thanh tao nhất và ước muốn thầm kín nhất của mình.
Trong suốt lịch sử loài người, các bậc lãnh tụ và các nhà tư tưởng lớn đã sử dụng sức mạnh của ngôn từ để thay đổi những cảm xúc của chúng ta, lôi kéo chúng ta đi theo đường lối của họ và hình thành dòng định mệnh. Ngôn từ không chỉ tạo nên những cảm xúc mà còn tạo nên hành động. Và từ những hành động, chúng ta có những kết quả trong cuộc đời. Khi Patrick Henry đứng trước các đồng nghiệp và tuyên bố, “Tôi không biết những người khác chọn con đường nào; nhưng riêng tôi, hãy cho tôi tự do, hay cho tôi cái chết!” Những lời của ông đã thổi bùng lên ngọn lửa đấu tranh bừng bừng nơi những người công dân Mỹ xưa kia để thiêu hủy nền độc tài đã từng áp bức họ quá lâu.
===== Mục lục cuốn sách Đánh thức con người phi thường trong bạn=====
Phần 1 – Lời giới thiệu, Chương 1, Chương 2
Phần 2- Chương 3, Chương 4, Chương 5
Phần 6 – Chương 12 và Chương 13
===== Hết mục lục =====
Trong thế chiến II, khi sự sống còn của nước Anh gặp nguy hiểm, những lời nói của một người đã động viên ý chí của cả dân tộc Anh. Người ta nói rằng Winston Churchill đã có cái thiên tài đưa ngôn ngữ Anh vào chiến trận. Lời kêu gọi lừng danh của ông tới mọi công dân Anh đã làm cho giờ phút đó trở thành “giờ phút thiêng liêng nhất” của họ đã nung nấu chí dũng cảm vô bờ của họ và đã làm tiêu tan ảo tưởng của Hitler về bộ máy chiến tranh bất khả chiến bại của ông ta.
Hầu hết các niềm tin của chúng ta được hình thành bằng các từ ngữ và cũng có thể được thay đổi bởi từ ngữ. Chúng ta không thể nào quên được lời kêu gọi cảm động của Martin Luther King khi ông chia sẽ viễn ảnh của ông về một đất nước không còn kỳ thị chủng tộc: “Tôi có một ước mơ là một ngày nào đó đất nước này sẽ vùng lên và sống ý nghĩa đích thực của niềm tin của mình…”
Nhiều người chúng ta ý thức rất rõ về sức mạnh của những lời nói đã ảnh hưởng đến dòng chảy của lịch sử như thế nào. Sức mạnh mà những nhà hùng biện vĩ đại đã dùng để kích thích chúng ta, nhưng ít người ý thức rằng mình cũng có thể dùng sức mạnh lời nói của chính mình để lay động những cảm xúc của mình, để thách đố, kiên cường tinh thần của mình, để trở nên gan dạ, tiến thẳng tới hành động và tìm kiếm sự phong phú mà đời sống mang lại cho chúng ta.
Biết chọn lựa hiệu quả các từ để diễn tả kinh nghiệm sống của mình có thể thăng hoa những cảm xúc tích cực của mình. Chọn lựa kém các từ có thể làm suy yếu và hủy diệt chúng ta. Ngay lúc này, bạn hãy ý thức rõ về sức mạnh của những từ mà bạn dùng, chỉ cần bạn biết chọn lựa chúng một cách khôn ngoan. Chỉ cần thay đổi vốn từ vựng quen thuộc của bạn để diễn tả cảm xúc của mình, bạn có thể lập tức thay đổi cách bạn suy nghĩ, cảm nhận và sống.
“Các từ làm nên sợi chỉ để chúng ta ràng buộc các kinh nghiệm sống của mình”
-ALDOUS HUXLEY
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Khi tôi tìm hiểu sức mạnh của từ ngữ, tôi vẫn còn nghi ngờ làm sao một chuyện đơn giản như thay đổi từ ngữ lại có thể tạo một sự khác biệt cơ bản trong kinh nghiệm sống của mình. Nhưng khi tôi đào sâu về ngôn ngữ, tôi đã gặp những sự kiện bất ngờ để từ đó tôi bắt đầu xác tín rằng quả thực các từ thấm vào và biến đổi kinh nghiệm của chúng ta. Theo Từ Điển Bách Khoa Compton, tiếng Anh có ít nhất là 500,000 từ và có những tài liệu khác lại cho rằng tiếng Anh có thể có đến 750,000 từ! Chắc chắn tiếng Anh có số lượng từ nhiều nhất trên thế giới, kế đến là tiếng Đức, với con số xấp xỉ một nữa của tiếng Anh.
Điều lạ là đang khi số từ có sẳn nhiều bao la như thế, mà số từ chúng ta thường sử dụng lại vô cùng giới hạn. Nhiều nhà ngôn ngữ học cho tôi biết vốn từ vựng mà một người trung bình sử dụng là khoảng 2,000 đến 10,000 từ. Tính theo tỉ lệ, số người ta sử dụng trong thực tế chỉ bằng 0.5% đến 2% số từ có trong ngôn ngữ!
Trước đây khá lâu, tôi có đọc về một cuộc nghiên cứu thực hiện trong một nhà tù. Theo nghiên cứu này, khi các phạm nhân cảm thấy đau khổ, họ có rất ít cách để diển tả đau khổ đó ngoài những hành động cụ thể – Vốn từ vựng quá nghèo nàn của họ đã hạn chế tầm mức cảm xúc của họ, khiến khi chỉ có những khó chịu nho nhỏ, họ cũng có thể bộc lộ bằng những hành vi giận dữ tột độ. Nếu chúng ta muốn thay đổi đời sống và điều khiển định mệnh của mình, chúng ta cần ý thức chọn lựa những từ mà chúng ta sử dụng và cần liên tục cố gắng để mở rộng mức độ chọn lựa từ của chúng ta.
Những từ bạn thường xuyên chọn lựa sẽ hình thành định mệnh của bạn
Trên kia tôi đã nói, chúng ta hình dung sự vật trong tâm trí chúng ta thế nào, thì chúng ta sẽ cảm nghiệm nó trong đời sống như vậy. Tương tự, nếu bạn không có cách hình dung điều gì, bạn cũng không thể cảm nghiệm được nó. Tuy rằng chúng ta có thể hình dung sự vật mà không cần ngôn ngữ nào cả, nhưng chắc chắn là nếu chúng ta có thể dùng ngôn từ để diễn tả điều gì, chúng ta sẽ tăng thêm cho nó chất liệu và chiều kích, nhờ đó chúng ta có cảm giác về thực tại. Ngôn từ là những dụng cụ cơ bản để biểu trưng sự vật và nếu không có ngôn từ, chúng ta không thể nào nghĩ về kinh nghiệm. Ví dụ, một số ngôn ngữ thổ dân Mỹ không có từ “nói dối” – họ không hề có khái niệm gì về nói dối trong ngôn ngữ của họ cũng như trong suy nghĩ và cung cách ứng xử của họ. Không có từ để diễn tả thì cũng không có khái niệm. Cũng vậy, người ta kể rằng bộ lạc Tasaday ở Philippin không có những từ như “ghét” hay “chiến tranh”.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Tới đây, bạn có thể bảo, “Toàn là chuyện chữ nghĩa thôi, có gì khác biệt đâu nào?” Tôi xin thưa với bạn rằng, nếu chỉ thay đổi ngôn từ suông thôi, thì kinh nghiệm chẳng thay đổi gì cả. Nhưng nếu việc thay đổi ngôn từ làm bạn cắt đứt kiểu mẫu cảm xúc thông thường của bạn, thì mọi sự thay đổi đấy.
Một ví dụ cho thấy hiệu quả to lớn của việc thay đổi ngôn từ. Chuyện xảy ra đã lâu ở PIE, một công ty dịch vụ vận tải cấp quốc gia. Ban giám đốc phát hiện ra rằng 60 phần trăm các hợp đồng vận chuyển của họ có sai lầm, dẫn tới sự thiệt hại xấp xỉ 300,000 đôla mỗi năm. Họ thuê tiến sĩ W. Edwards Deming tìm hiểu nguyên nhân. Ông đã nghiên cứu sâu rộng vấn đề và khám phá thấy 56 phần trăm những sai sót là do chính các nhân công của hãng định sai nội dung của các conteno hàng. Nghe lời khuyên của tiến sĩ Deming, ban giám đốc PIE quyết định phải tìm ra cách để thay đổi thái độ của công ty về mặt chất lượng và cách tốt nhất là thay đổi quan niệm của các công nhân về bản thân họ. Thay vì coi mình là những công nhân hay nhân viên vận tải, họ bắt đầu coi mình là những thợ chuyên nghiệp.
Lúc đầu ai cũng cho là kỳ quặc: thay đổi danh xưng thì có thay đổi được cái gì? Quả thực, họ chẳng thay đổi gì cả. Thế nhưng chẳng bao lâu sau, do quen sử dụng tên gọi mới. Các công nhân bắt đầu cảm thấy mình là những “thợ chuyên nghiệp” và chỉ không đầy một tháng sau, PIE đã cắt giảm số lần vận chuyển sai lầm của mình từ 56 phần trăm xuống còn dưới 10 phần trăm, tiết kiệm được cho công ty mỗi năm 250,000 đôla.
Câu chuyện trên đây cho thấy rõ một sự thật cơ bản: Các từ mà chúng ta sử dụng trong tập thể và cá nhân có một hiệu quả sâu đậm đối với kinh nghiệm thực tại của chúng ta.
Dùng ngôn từ nhẹ nhàng trong giao tiếp
Ngôn từ chúng ta sử dụng trong giao tiếp với người khác có một tác dụng vô cùng to lớn. Chúng ta cần biết sử dụng những từ xoa dịu và những từ đánh động để diễn tả được một cách chính xác tối đa những cảm nghĩ của chúng ta trong giao tiếp, dù là giao tiếp tình cảm, xã hội, hay giao dịch kinh doanh.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Trước đây khá lâu, mỗi khi tôi gặp trục trặc gì trong việc làm ăn, tôi thường gọi người có trách nhiệm đến và nói: “Tôi thực sự khó chịu”, hay “Tôi lo lắng về chuyện này”. Bạn có biết kết quả thế nào không? Ngôn từ của tôi tự động gây phản ứng nơi người nghe, dù tôi không có ý đó. Thường thì những người này tìm cách chữa lỗi, chống chế và vì thế cả hai phía không có cơ hội để tìm ra giải pháp tháo gỡ.
Từ đó tôi đã rút ra được kinh nghiệm trong lời nói của mình. Cả khi bị kích động mạnh, tôi cũng chỉ nói, “Tôi lo ngại đôi chút về chuyện này. Anh có thể giúp tôi được không?” Trước hết, nói vậy sẽ làm dịu bớt cảm xúc căng thẳng của mình. Điều này ích lợi cho cả tôi lẫn người nghe. Kế đến, thêm từ “đôi chút” vào làm cho câu nói dịu hẳn đi. Nhờ vậy, tôi làm cho người nghe mạnh dạn và cởi mở đối thoại với mình.
Điều cơ bản trong mọi tình huống là chúng ta phải có khả năng cắt đứt khuôn mẫu tiêu cực của mình, nếu không, chúng ta có thể nói ra những lời mà sau này chúng ta phải hối hận. Nhiều mối quan hệ bị tan vỡ cũng chỉ vì chuyện này. Trong một lúc bực tức, chúng ta có thể nói những lời làm tổn thương tình cảm của người khác và thúc đẩy họ tìm cách trả đũa, hoặc khiến họ vì quá bị tổn thương mà không còn muốn cởi mở với chúng ta nữa. Thế nên chúng ta phải nhận ra sức mạnh của lời nói: nó có thể xây dựng, nó cũng có thể phá hoại.
“Dân tộc Đức không phải một dân tộc hiếu chiến. Họ là một dân tộc dũng cảm, nghĩa là họ không muốn chiến tranh, nhưng cũng không sợ chiến tranh. Họ yêu chuộng hòa bình nhưng họ cũng yêu chuộng tự do và danh dự”
-ADOLF HITLER
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Ngôn từ đã bị những con người mị dân của mọi thời đại sử dụng để tàn sát và bắt người ta chịu khuất phục, như Hitler đã biến đổi những nỗi thất vọng của một quốc gia thành mối hận thù đối với một thiểu số và lòng tham chinh phục đất đai đã thuyết phục dân Đức gây chiến.
Ở mức độ nhẹ hơn, chúng ta có thể thấy trong lịch sử hiện đại đầy dẫy những ví dụ về việc sử dụng ngôn từ một cách tinh vi để thay đổi bộ mặt thật của kinh nghiệm. Trong cuộc chiến Vùng Vịnh, các biệt ngữ quân sự thì phức tạp không thể tưởng tượng nổi, nhưng chúng được dùng để làm dịu hình ảnh của sự tàn phá ghê gớm mà cuộc chiến gây nên. Trong thời chính phủ Reagan, tên lửa MX được đổi tên là “Người Bảo Vệ Hòa Bình”. Chính quyền Eisenhower thì luôn luôn gọi cuộc chiến tranh Triều Tiên là “Hành động giám sát”.
Chúng ta cần hết sức xác đáng trong các ngôn từ chúng ta sử dụng. vì chúng không chỉ có ý nghĩa đối với chúng ta mà còn đối với người khác nữa. Hãy biết chọn lựa ngôn từ một cách cẩn thận vì nó ảnh hưởng sâu đậm tới đời sống chúng ta.
Bạn hãy coi chừng những cái nhãn làm cho kinh nghiệm của bạn bị hạn chế. Như tôi đã kể ở chương một, tôi đã có dịp làm việc với một cậu bé có một thời bị đánh giá là “bị khuyết năng học tập”, nhưng về sau được phát hiện là một thiên tài! bạn có thể tưởng tượng nổi một sự thay đổi về từ ngữ đã làm thay đổi tận căn quan niệm của cậu bé về bản thân mình như thế nào và cậu bé ngày hôm nay đã khơi nguồn tài năng của mình đến mức nào không?
Chúng ta phải rất thận trọng việc chấp nhận cái nhãn dán trên người khác, bởi khi chúng ta đã dán nhãn vào một cái gì, chúng ta sẽ tạo ra một cảm xúc tương ứng. Điều này thấy rõ nhất là trong lĩnh vực bệnh lý học. Tất cả những nghiên cứu của tôi trong khoa tâm thần miễn nhiễm học củng cố cái ý tưởng là ngôn từ mà chúng ta sử dụng tạo ra những hiệu quả sinh hóa rất mạnh. Trong một cuộc phỏng vấn với Norman Cousins, ông kể cho tôi về công việc ông đã thực hiện trong 12 năm qua với trên 2,000 bệnh nhân. Lần này qua lần khác, ông đều nhận thấy rằng ngay lúc một bệnh nhân được chuẩn đoán – nghĩa là lúc họ được dán nhãn cho các triệu chứng của họ – thì bệnh của họ lập tức trở nên tệ hơn. các nhãn như “ung thư”, “xơ vữa động mạch”, “đau tim” có thể làm bệnh nhân hoảng hồn dẫn tới thất vọng và suy sụp tinh thần và do đó tác hại đến khả năng của hệ miễn nhiễm của cơ thể.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Ngược lại, các nghiên cứu cũng chứng minh rằng nếu bệnh nhân được giải thoát khỏi sự suy sụp tinh thần bằng những nhãn nào đó, thì tự động hệ miễn nhiễm của họ bắt đầu hoạt động. “Ngôn từ có thể gây bệnh; ngôn từ có thể giết chết người ta”. Cousins bảo tôi thế. “Vì vậy các bác sĩ khôn ngoan thường rất thận trọng khi thông báo tình trạng bệnh lý cho người bệnh”.
Mới đây, tại một khóa học Hẹn hò định mệnh, chúng tôi đã chứng kiến một trường hợp hiển nhiên cho thấy sức mạnh của ngôn từ làm thay đổi tức khắc trạng thái của một con người. Một phụ nữ tham dự khóa học vừa ăn tối về, nét mặt rạng rỡ. chị kể cho chúng tôi rằng, ngay trước lúc ăn tối, chị có một tâm trạng buồn đến muốn khóc và chị đã ra khỏi phòng trong tâm trạng đó. Chị nói: “Lúc ấy tâm trí tôi ngổn ngang đủ chuyện. Tôi nghĩ rằng tôi sắp sửa khóc òa. Tôi nghĩ tôi sắp bị suy sụp. Nhưng rồi tôi tự nhủ, không đâu, không đâu, mình đang phất lên đấy chứ! Câu nói này làm tôi phì cười. rồi tôi nghĩ bụng, “không – mình đang đột phá mà!” Chỉ thay đổi một từ, nhưng ý thức được ý nghĩa của nó, chị đã thay đổi được tâm trạng của mình và thay đổi được cảm nghĩ của mình về kinh nghiệm đó.
Bây giờ đến phiên bạn. hãy thử vận may của bạn. Hãy để ý những từ bạn thường dùng, rồi thay thế bằng những từ có khả năng tạo sức mạnh cho bạn, nâng cao hay hạ thấp cường độ cảm xúc của bạn tùy theo thế nào là thích hợp. Bạn hãy bắt đầu ngay hôm nay. Hãy khởi động hiệu quả này. Hãy viết ra những từ của bạn, quyết tâm và kiên trì cho tới cùng, rồi bạn sẽ thấy sức mạnh của dụng cụ đơn sơ này!
Chương 10 SỨC MẠNH CỦA NHỮNG ẨN DỤ TRONG ĐỜI SỐNG
“Ẩn dụ có lẽ là một trong những tiềm năng hiệu quả nhất của con người. Hiệu quả của nó gần như là thần kỳ, và hình như nó là một dụng cụ sáng tạo mà Thượng Đế đã để sót lại trong một tạo vật của Người”.
-JOSE ORTEGA Y GASSET
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Ở chương trước, chúng ta đã nói các từ có sức mạnh hình thành đời sống và dẫn dắt định mệnh của chúng ta. Giờ đây, chúng ta hãy xem một số từ còn có khả năng chuyển đạt nhiều ý nghĩa hơn và có cường độ cảm xúc mãnh liệt hơn, đó là các ẩn dụ. Để hiểu thế nào là ẩn dụ, trước hết chúng ta phải hiểu thế nào là các ký hiệu hay biểu tượng. Điều gì tạo cho bạn ấn tượng trực tiếp hơn: : “Người có đạo” hay hình ảnh cây thập tự? Hẳn là cây thập tự có sức mạnh tạo những cảm xúc tích cực hơn.
Thực chất chỉ là một chữ thập, thế nhưng nó có sức mạnh chuyển đạt một chuẩn mực và một đạo lý sống cho hàng triệu người trên trái đất này. Bây giờ bạn lấy chữ thập đó, bẻ gãy bốn đầu thành chữ thập vặn, rồi đem đối chiếu nó với chữ “Đức quốc xã”. Chữ nào gây ấn tượng tiêu cực hơn cho bạn? Hẳn là chữ thập vặn dễ gây cảm xúc mạnh và trực tiếp hơn là từ “Đức quốc xã”. Trong suốt lịch sử loài người, các biểu tượng luôn được sử dụng để khơi dậy phản ứng cảm xúc và hình thành thái độ của con người. Nhiều thứ có thể được dùng làm biểu tượng: hình ảnh, âm thanh, đồ vật, hành động và tất nhiên, ngôn từ. Nếu ngôn từ là những biểu tượng, thì ẩn dụ là những biểu tượng cao độ.
Vậy biểu tượng là gì? Mỗi khi chúng ta muốn cắt nghĩa hay truyền đạt một khái niệm bằng cách bảo rằng nó giống với một cái gì khác, là chúng ta đang dùng biểu tượng. Trong thực tế hai điều có thể chỉ giống nhau chút ít, thế nhưng nếu chúng ta đã quen thuộc với một điều thì chúng ta sẽ dễ hiểu điều kia. Ẩn dụ là những biểu tượng và vì thế chúng có thể tạo thành cường độ của cảm xúc nhanh và đầy đủ hơn nhiều so với những từ chúng ta quen dùng. Ẩn dụ có thể biến đổi chúng ta ngay tức khắc.
Là người, chúng ta thường xuyên suy nghĩ và nói bằng ẩn dụ. Khi chúng ta nói, “tôi mở cờ trong bụng”, người ta hiểu ngay chúng ta đang có điều gì rất phấn khởi. “Tôi đi guốc trong bụng anh”, “túm thằng có tóc chứ không bắt anh trọc đầu”, “thả cọp về rừng”, “con chim xổ lồng”,v.v…là một ít trong vô số những ẩn dụ chúng ta gặp hàng ngày và nghe đến là chúng ta hiểu ngay ngụ ý phong phú và trực tiếp của nó.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Ẩn dụ có thể tạo sức mạnh để chúng ta mở rộng và làm giàu kinh nghiệm của mình. Nhưng nếu chúng ta không ý tứ, khi chấp nhận một ẩn dụ, có thể chúng ta cũng sẽ mắc phải những niềm tin tưởng hạn hẹp đi theo ẩn dụ đó. Suốt nhiều năm các nhà vật lý học đã sử dụng ẩn dụ về hệ mặt trời để mô tả tương quan của các điện tử với các proton và neutron trong nhân của một nguyên tử. Ẩn dụ này có lợi điểm gì? Nó trực tiếp giúp sinh viên hiểu mối tương quan giữa nguyên tử và một điều mà họ đã hiểu trước rồi. Các sinh viên có thể ngay lập tức hình dung nhân của nguyên tử như là mặt trời và các điện tử như là các hành tinh xoay quanh nó.
Vấn đề ở đây là khi sử dụng ẩn dụ này, các nhà vật lý đã vô tình chấp nhận giả định là các điện tử luôn luôn ở trên những quĩ đạo cách đều nhân, giống như các hành tinh luôn luôn ở trên các quĩ đạo cách đều mặt trời. Nhưng đây là một giả định không chính xác và hạn chế. Thực ra, quan niệm này đã làm tê liệt các nhà vật lý suốt nhiều năm vì nó không giúp giải quyết được nhiều vấn đề liên quan tới nguyên tử, vì họ đã chấp nhận một loạt những giả định không chính xác do ẩn dụ này tạo ra. Ngày nay chúng ta biết rằng các điện tử không giữ một quĩ đạo cách đều nhân; quĩ đạo của chúng thay đổi về khoảng cách với nhân. Sự hiểu biết mới này chỉ được chấp nhận sau khi người ta loại bỏ ẩn dụ về hệ mặt trời. Kết quả là chúng ta có một bước đột phá trong việc hiểu biết về năng lượng nguyên tử.
Cuộc đời là một trò chơi
Người ta ai nấy có những ẩn dụ khác nhau. Chẳng hạn, khi đọc lại những bài phỏng vấn Donald Trump, tôi nhận ra ông thường gọi cuộc đời là một “thử thách”. Hoặc là thắng hay thua, không có lưng chừng. Vì ông hiểu cuộc đời như thế, bạn có thể tưởng tượng đời sống của ông căng thẳng như thế nào không? Nếu cuộc đời là một thử thách, có thể nó sẽ khắc nghiệt; có thể bạn nên đề phòng; có thể bạn phải tráo trở. Với một số người, đời là một cuộc thi đấu. Nó có thể rất hấp dẫn, nhưng cũng có thể có những người khác bạn phải đánh bại và trong thi đấu thì chỉ có một người chiến thắng.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Với một số người, đời là một trò chơi. Bạn hình dung ra nó với những màu sắc gì? Đời có thể là sự vui chơi – ý tưởng hay đấy! Đời có thể là một cuộc cạnh tranh. Nó có thể là cơ hội để bạn chơi và hưởng thụ nhiều hơn. Một số người nói, “nếu đời là một trò chơi, thì sẽ có người thua”. Người khác hỏi, “Có cần phải có nhiều tài không?” Tất cả còn tùy thuộc vào những niềm tin mà bạn gán cho từ “trò chơi”. Nhưng với ẩn dụ này, bạn có một số những yếu tố ảnh hưởng tới lối suy nghĩ và cảm nhận của bạn.
Ẩn dụ cuộc đời đối với mẹ Teresa là sự linh thiêng. Nếu bạn bạn coi cuộc đời là linh thiêng, bạn sẽ kính trọng cuộc đời nhiều hơn – hoặc bạn sẽ nghĩ mình không được phép có nhiều sự vui chơi. Nếu bạn coi đời là một quà tặng thì sao? Lập tức bạn sẽ cảm nghiệm sự ngạc nhiên, sự vui thích, sự đặc biệt.
Trong những ẩn dụ kể trên, ẩn dụ nào thích hợp cho cuộc đời? Chắc hẳn tất cả những ẩn dụ ấy đều ích lợi vào những thời điểm khác nhau của cuộc đời, vì nó giúp bạn hiểu rõ những khía cạnh khác nhau của cuộc đời để có những thay đổi. Nhưng hãy nhớ, mọi ẩn dụ đều có những lợi ích trong một số hoàn cảnh và những giới hạn trong một số hoàn cảnh khác.
Một ẩn dụ có thể cứu sống bạn
Martin và Janet Sheen là hai người bạn đặc biệt của vợ chồng tôi. Họ đã cưới nhau được gần 30 năm và điều tôi cảm phục nhất nơi họ là tình đùm bọc lẫn nhau, lo lắng cho gia đình và quan tâm tới những người túng thiếu. Ai cũng biết là vợ chồng Sheen rất rộng rãi, nhưng người ta không thể tưởng tượng được Martin và vợ ông mỗi ngày cho đi nhiều đến như thế nào. Ẩn dụ của họ về nhân loại là “tứ hải giai huynh đệ” và vì thế họ quan tâm và cảm thông với hết mọi người, ngay cả những người hoàn toàn xa lạ.
Tôi nhớ lại câu chuyện cảm động mà Martin đã kể, cho thấy cuộc đời ông đã thay đổi từ nhiều năm trước trong khi ông đang làm bộ phim Apocalypse Now. Trước thời gian đó, ông coi cuộc đời là một cái gì đáng sợ. Bây giờ ông coi nó là một thách đố đầy bí ẩn. Ẩn dụ mới của ông là: cuộc đời là một mầu nhiệm. Ông yêu mầu nhiệm được làm người, sự kỳ diệu và khả năng rộng mở cho kinh nghiệm của ông từng ngày.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Điều gì đã làm thay đổi ẩn dụ của Martin? Sự đau đớn tột độ. Bộ phim Apocalypse được thực hiện sâu trong một khu rừng già ở Philippin. Thời biểu làm việc bình thường của họ là từ thứ hai tới thứ sáu mỗi tuần và thường thường mỗi chiều thứ sáu Martin và Janet đều lái xe khoảng 2 tiếng rưỡi đồng hồ về nghĩ cuối tuần ở Manila. Nhưng một dịp cuối tuần, Martin phải ở lại thêm ngày thứ bảy để quay phim. Janet thì đã tình nguyện về thành phố trước để mua cặp kiếng cho một người trong đoàn quá nghèo không đủ tiền để mua.
Đến hôm ấy, Martin chỉ còn lại một mình, nằm trằn trọc không ngủ được, mồ hôi ướt đẫm cả người và ông cảm thấy đau khắp cả người. Đến sáng, ông bắt đầu bị một cơn đau tim nặng. Một phần thân thể không cử động gì được. Ông té nhoài xuống đất và ông phải dùng hết ý chí của mình để bò ra cửa lều kêu người tới cứu. Nằm xoài dưới đất, ông cảm thấy mình sắp chết. Bổng dưng, ông cảm thấy mọi sự yên tĩnh và êm đềm. ông thấy mình đang đi qua một cái hồ đầy nước ở trước mặt. Lúc ấy ông tự nghĩ “Ồ, chết là như thế này đây” và cũng chính lúc đó ông nhận ra là mình không sợ chết, nhưng mà mình đã sợ sống! Ngay lúc đó, ông hiểu rằng đời là một thách đố thực sự. Lập tức ông quyết định phải sống. Ông thu gom hết sức lực còn lại của mình, với tay ra túm lấy vài ngọn cỏ. Hoàn toàn chú tâm, ông từ từ kéo ngọn cỏ lên mũi. Hầu như ông không cảm thấy gì cả. Đến lúc ông ngửi thấy mùi cỏ, cảm giác đau trở lại với ông và ông biết mình còn sống. Ông tiếp tục phấn đấu.
Khi những người trong đoàn làm phim tìm ra ông, họ nghĩ ông chắc chắn sẽ chết. Nét mặt và những câu trao đổi của họ cho Martin thấy rằng ông khó sống. Sức lực ông bắt đầu suy sụp. Thấy rằng không còn thời giờ nữa, phi công trưởng đoàn Apocalypse liều mạng lái chiếc trực thăng bay gấp đến bệnh viện trong thành phố. Tới nơi, ông được đặt nằm trên cáng và đẩy vào phòng cấp cứu, với rất ít hy vọng sống sót. Càng lúc Martin càng trở nên yếu dần. Thế rồi Janet đến. chị chỉ nghe biết là chồng chị bị cơn đau tim. Nhưng các bác sĩ báo cho chị biết tình trạng của chồng chị rất nguy kịch.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Chị không chịu chấp nhận – chị biết rằng Martin cần sức mạnh; chị cũng biết chị phải phá vỡ nỗi sợ của anh cũng như của chị. chị hành động tức khắc và thể hiện bằng một câu nói. Khi Martin mở mắt, chị mỉm cười thật tươi và nói, “Ồ, chỉ là một cuốn phim thôi, anh à. Chỉ là một cuốn phim thôi!” Martin kể lại rằng lúc ấy anh ta biết mình sắp sửa làm cuốn phim đó và bắt đầu khỏi bệnh. Một ẩn dụ tuyệt vời! Ngay tức khắc, ông thấy vấn đề không đến nỗi trầm trọng – chỉ là một trong biết bao vấn đề ông có khả năng đối phó.
“Một cuốn phim thì không đáng để cho mình bị cơn đau tim hạ gục” đó là thông điệp của ẩn dụ và theo tôi hiểu, nó còn có ý nghĩa sâu xa hơn nhiều. Dầu sao, sự đau đớn bạn trãi qua trong lúc làm một cuốn phim không kéo dài mãi. Nó không có thực và tới một lúc nào đó, nhà đạo diễn sẽ ra lệnh, “Cắt!” Janet đã thông minh sử dụng ẩn dụ này để cắt đứt kiểu suy nghĩ cũ của Martin và đã giúp ông lấy lại được nguồn sức lực của mình. Cho tới nay, ông luôn tin rằng ẩn dụ ấy đã cứu sống ông.
Một người bạn của tôi không có con cái, nên thường gọi những đứa trẻ là “quỉ con”. Và vì anh ta có quan niệm như thế về bọn trẻ, bạn dễ hiểu phản ứng của chúng đối với anh ta. Thế nhưng, mới đây, chúng tôi ép anh ta làm Ông già Noel ở một của hàng bách hóa và anh phải để cho hàng trăm “quỉ con” đến ngồi vào lòng anh ta. Thế mà, chính cái kinh nghiệm đó đã thay đổi hoàn toàn cái nhìn của anh ta về trẻ con và thay đổi ẩn dụ của anh ta mãi mãi. Giờ đây anh gọi chúng tà “chó con” và rất thích vui đùa với chúng. Khi bạn bảo những đứa trẻ của bạn là “đồ hỗn”, chắc chắn bạn không muốn chăm lo cho chúng nhiều đâu. Bạn hãy cố gắng có những ẩn dụ thích hợp để nâng đỡ bạn trong việc chăm sóc con cái – chúng nghe và học ở nơi bạn đấy!
Các ẩn dụ có thể thay đổi ý nghĩa bạn gán cho bất cứ điều gì, thay đổi quan niệm của bạn về cái sướng và cái khổ, và biến đổi cuộc đời bạn hiệu quả như nó biến đổi ngôn ngữ của bạn. Bạn hãy chọn lựa chúng cho kỹ, thông minh, để chúng đào sâu và làm giàu kinh nghiệm sống của bạn và của những người mà bạn thương mến.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Chương 11 MƯỜI CẢM XÚC TẠO SỨC MẠNH
“Thiếu cảm xúc thì không thể biến đổi bóng tối thành ánh sáng và bất động thành chuyển động”
-CARL JUNG
Tôi muốn giới thiệu với bạn một anh chàng tên Walt. Anh là một con người tử tế, chừng mực, luôn cố gắng làm những gì hợp lý. Anh sống một đời sống nghiêm túc; khoa học: mọi thứ đều có chổ của nó và theo trật tự của nó. Ngày nào anh cũng thức dậy đúng 6 giờ 30, tắm rửa và cạo râu, uống cà phê, ăn sáng, rồi ra khỏi cửa lúc 7 giờ 10 để đi một quãng đường 45 phút tới chổ làm việc. Anh đến văn phòng lúc 8 giờ rồi ngồi làm cùng một công việc mà anh làm từ suốt hai chục năm nay.
5 giờ chiều anh về nhà, rót một ly rượu rồi bật TV. Một giờ sau vợ anh về và họ ăn những thức ăn còn thừa của bữa trước hay bỏ mấy cái bánh Pizza vào trong lò để ăn tối. Sau bữa ăn, anh ngồi xem tin tức trong khi vợ anh tắm rửa cho đứa con và cho nó đi ngủ. Muộn lắm là 9 giờ 30 là anh đã lên giường rồi. Những ngày cuối tuần anh trông nom vườn tược, sửa xe và ngủ. Walt và người vợ mới của anh cưới nhau đã được 3 năm và tuy cuộc hôn nhân của họ không thể gọi là “say đắm”, nhưng cũng thoải mái – tuy rằng dạo gần đây cũng có dấu hiệu lại rơi vào vết lăn của cuộc hôn nhân thứ nhất của anh.
Bạn có quen biết người nào giống như Walt không? Có thể là một người mà bạn quen rất thân – một người không hề rơi vào tận cùng của đau khổ hay thất vọng nhưng cũng không hề cảm nghiệm một mối đam mê hay niềm vui nào cả.
Có quá nhiều người đau khổ vì ảo tưởng rằng họ hoàn toàn không kiểm soát được những cảm xúc của mình, chúng bất ngờ xảy đến như để phản ứng lại những sự kiện trong cuộc đời chúng ta. Nhiều khi chúng ta sợ những cảm xúc như thể những con siêu vi tuy trong lúc này chưa có ảnh hưởng gì trên chúng ta nhưng sẽ tấn công chúng ta khi cơ thể chúng ta yếu nhất. Đôi khi chúng ta coi cảm xúc của mình như những người em họ thấp vế so với trí khôn của chúng ta và không coi chúng có giá trị gì. Hoặc chúng ta coi cảm xúc là phản ứng nảy sinh nơi chúng ta khi có ai làm gì hay nói gì với chúng ta. Có điểm gì chung trong tất cả những tin tưởng này của chúng ta? Đó là quan niệm sai lạc rằng chúng ta không kiểm soát được những cảm xúc của mình mà chúng ta coi là nhựng điều bí nhiệm.
Tôi nghĩ có 4 thái độ cơ bản khác nhau của người ta đối với cảm xúc. bạn đã có thái độ nào?
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Trốn tránh
Tất cả chúng ta đều muốn trốn tránh những cảm xúc đau đớn. Hậu quả là nhiều người cố tránh bất kỳ hoàn cảnh nào có thể dẫn đến những cảm xúc mà họ sợ – tệ hơn nữa, nhiều người không muốn có bất kỳ cảm xúc nào! Ví dụ, nếu họ sợ bị từ chối, họ cố tránh mọi hoàn cảnh có thể dẫn tới chỗ bị từ chối. Họ tránh mọi quan hệ tiếp xúc. Họ không xin những việc làm có nhiều thách đố. Đối phó với cảm xúc theo kiểu này là một cạm bẫy, vì tuy việc trốn tránh những hoàn cảnh tiêu cực có thể bảo vệ bạn trước mắt, nhưng nó ngăn bạn không cảm nhận được tình yêu, sự thân mật và sự quan hệ mà bạn khao khát nhất. Rốt cuộc bạn cũng không thể nào tránh cảm xúc. Phương pháp tốt hơn cả đối với bạn là cố gắng tìm ra những ý nghĩa kín ẩn nhưng tích cực trong những gì mà trước kia bạn tưởng là những cảm xúc tiêu cực.
Phủ nhận
Một cách thứ hai để đối phó với cảm xúc là chiến lược phủ nhận. Người ta thường cố gắng gạt đi những cảm xúc bằng cách nói, “Hoàn cảnh mình không đến nỗi tệ như thế”. Trong khi ấy, tận trong đáy lòng họ vẫn nung nấu ý tưởng là sự việc quá ghê sợ, là người khác lợi dụng họ, hay họ làm mọi cái đều đúng mà sao sự việc cứ luôn luôn đi ngược lại ý muốn của họ. Có một cảm xúc mà phớt lờ đi như thể không có nó thì chỉ tạo thêm đau khổ mà thôi. Tìm cách phủ nhận cảm xúc của bạn thì không phải là giải pháp. Chương này sẽ giúp bạn cách tìm hiểu cảm xúc và sử dụng nó.
Ganh đua
Nhiều người bỏ cuộc đấu tranh với những cảm xúc đau đớn và quyết định hoàn toàn chịu vậy. Thay vì học được bài học mà cảm xúc đang có ý cống hiến cho họ, họ lại làm cho cảm xúc ấy mạnh hơn lên và làm cho nó tồi tệ hơn. Nó trở thành “huy hiệu của lòng can đảm” và họ lấy đó để ganh đua với người khác: “Anh nghĩ hoàn cảnh của anh như thế là tệ lắm sao? Xem này, tôi còn gặp hoàn cảnh khốn đốn hơn nhiều!” Và họ hãnh diện vì mình gặp khó khăn hơn biết bao người khác. Đây chắc chắn là thái độ nguy hiểm nhất và bạn phải tránh nó với bất cứ giá nào. Nó có thể trở thành thái độ tự mãn cố hữu của bạn. Tốt nhất là bạn nên tìm hiểu những ý nghĩa tích cực mà cảm xúc muốn mang đến cho bạn.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Học hỏi và sử dụng cảm xúc
Nếu bạn muốn đời sống của bạn hoạt động thực sự, bạn phải làm sao cho các cảm xúc của bạn hoạt động cho bạn. Bạn không thể trốn tránh nó; không thể gạt bỏ nó; không thể coi thường nó hay ảo tưởng về ý nghĩa của nó. Bạn cũng không thể cứ để mặc nó chi phối đời sống bạn. Các cảm xúc, dù là những cảm xúc nhất thời xem ra là đau đớn. Cũng thực sự là chiếc la bàn nội tâm để hướng dẫn các hành động của bạn tới mục tiêu. Nếu không biết cách sử dụng la bàn này, bạn sẽ suốt đời nằm trong cơn lốc nội tâm xoay vần bạn.
Sáu bước dẫn tới làm chủ cảm xúc
Mỗi khi có một cảm xúc đau đớn, chúng ta có thể theo sáu bước sau đây để phá vỡ kiểu mẫu tiêu cực, tìm ra những lợi ích của cảm xúc đó và giúp chúng ta học được bài học để loại bỏ được sự đau đớn nhanh chóng. Chúng ta tóm tắc sáu bước đó như sau:
Bước 1
XÁC ĐỊNH RÕ BẠN ĐANG THỰC SỰ CẢM THẤY GÌ
Người ta thường cảm thấy quá nặng nề đến độ họ không biết mình đang cảm thấy gì. Họ chỉ biết mình đang bị tấn công bởi những cảm xúc và cảm giác tiêu cực.
Thay vì cảm thấy nặng nề, bạn hãy dừng lại giây lát và tự hỏi mình, “Thực sự mình đang cảm thấy gì ngay trong lúc này?” Nếu bạn nghĩ ngay lập tức, “Mình đang cảm thấy tức giận”, bạn hãy tiếp tục hỏi mình, “Mình đang tức giận thực sự chứ? Hay là có chuyện gì khác? Có thể điều mình đang thực sự cảm thấy là bị tổn thương. Hay mình cảm thấy mình đã để mất một cái gì”. Bạn nên hiểu rằng cảm giác bị tổn thương hay mất mát thì không mãnh liệt bằng cảm giác tức giận. Ngay khi bạn dừng lại trong giây lát để xác định cảm xúc thực sự của mình và bắt đầu chất vấn cảm xúc ấy, bạn có thể làm dịu cường độ cảm xúc và nhờ đó đối phó với hoàn cảnh nhanh hơn và dễ dàng hơn.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Bước hai
NHÌN NHẬN VÀ COI TRỌNG CẢM XÚC CỦA BẠN BIẾT RẰNG CHÚNG CÓ ÍCH CHO BẠN
Bạn không bao giờ muốn coi những cảm xúc của mình là xấu. Chỉ cần nghĩ rằng cảm xúc mình đang có là “xấu” cũng đủ để phá hoại mọi sự đối thoại chân thực với bản thân cũng như với người khác. Hãy nhìn nhận và coi trọng cảm xúc của bạn. Nếu bạn muốn tin tưởng các cảm xúc của mình và biết rằng mặc dù trong lúc này bạn không hiểu nó, thì mỗi kinh nghiệm của bạn sẽ đều giúp bạn làm một sự thay đổi tích cực và bạn sẽ lập tức cắt đứt cuộc chiến đang dày vò nội tâm bạn. Thay vào đó, bạn sẽ cảm thấy mình đang tiến tới những giải pháp đơn sơ. Bạn hãy luyện tập thái độ coi trọng mọi cảm xúc và cũng giống như một đứa trẻ cần sự quan tâm, bạn sẽ thấy các cảm xúc của mình “lằng dịu” hầu như ngay tức khắc.
Bước 3
TÌM HIỂU THÔNG ĐIỆP MÀ CẢM XÚC NÀY MUỐN GỞI ĐẾN CHO BẠN
Bạn còn nhớ sức mạnh thay đổi trạng thái cảm xúc chứ? Nếu bạn đặt mình vào trạng thái có cảm giác tò mò thực sự muốn học hỏi điều gì, thì đây là một phương pháp trực tiếp để cắt đứt khuôn mẫu cũ của mọi cảm xúc và giúp bạn học hỏi được nhiều về bản thân mình. Tính tò mò tìm hiểu sẽ giúp bạn làm chủ cảm xúc, giải quyết khó khăn và ngăn ngừa một vấn đề tương tự xảy ra trong tương lai.
Đây là bốn câu hỏi để giúp bạn đi vào cảm giác tò mò muốn biết về cảm xúc của mình:
* Tôi thực sự muốn cảm thấy gì?
* Tôi phải tin tưởng những gì để cảm thấy theo cách mà tôi đang cảm thấy?
* Tôi muốn làm gì để có một giải pháp và xử lý tình huống ngay lúc này?
* Tôi học được gì ở điều này?
Khi bạn tò mò tìm hiểu về cảm xúc của mình, bạn sẽ học được những sự phân biệt quan trọng về chúng. Không chỉ cho hôm nay, mà cả cho tương lai nữa.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Bước 4
HÃY TỰ TIN
Hãy tin tưởng rằng bạn có thể đối phó với cảm xúc này ngay. Phương pháp nhanh nhất, đơn giản nhất và mạnh nhất để đối phó với mọi cảm xúc là nhớ lại có lần trước kia ta đã từng có một cảm xúc tương tự và biết rằng ta đã xử lý thành công cảm xúc ấy. Vì bạn đã xử lý nó trước kia, nay bạn chắc chắn có thể xử lý nó lại một lần nữa.
Ví dụ, nếu bạn đang cảm thấy chán chường và trước đây bạn đã đối phó được cảm xúc này, thì bạn hãy hỏi mình, “Tôi đã làm gì khi đó?” Bạn đã có một hành động mới như đi bộ hay gọi mấy cú điện thoại? Nếu bạn nhớ đã làm gì trước kia, bạn hãy làm giống như thế bây giờ và bạn sẽ có những kết quả tương tự.
Bước 5
HÃY TIN CHẮC BẠN CÓ THỂ XỬ LÝ CẢM XÚC ẤY KHÔNG CHỈ HÔM NAY, MÀ CẢ TRONG TƯƠNG LAI NỮA
Bạn muốn cảm thấy chắc chắn rằng mình có thể xử lý cảm xúc này một cách dễ dàng trong tương lai bằng cách có một kế hoạch lớn để làm chuyện này. Một cách làm đơn giản là nhớ lại những phương pháp bạn đã sử dụng trong quá khứ và tập làm đi làm lại cho những tình huống có thể xảy đến trong tương lai. Việc lặp đi lặp lại này sẽ tạo ra nơi bạn một niềm tin chắc rằng mình có khả năng xử lý dễ dàng những thách đố như thế trong tương lai.
Bước 6
HÃY PHẤN KHỞI VÀ HÀNH ĐỘNG
Bước cuối cùng là hiển nhiên: Phấn khởi lên và hành động! Hãy phấn khởi vì bạn có thể xữ lý dễ dàng cảm xúc này và có ngay một hành động để chứng tỏ bạn đã xử lý được nó. Đừng để mình bị mắc kẹt trong những cảm xúc tiêu cực mà bạn gặp.
Hãy thể hiện khả năng của mình bằng cách tập luyện lại trong tâm trí để tạo những thay đổi trong ý tưởng hay hành động của bạn. Hãy nhớ rằng những gì bạn làm được hôm nay sẽ thay đổi cách cảm nghĩ của bạn không chỉ hôm nay mà cả trong tương lai nữa.
Bạn hãy nhớ rằng thời điểm tốt nhất để xử lý một cảm xúc là ngay khi bạn bắt đầu cảm thấy nó. Khi nó đã phát triển rồi thì khó cắt đứt hơn nhiều. Triết lý của tôi là, “Giết chết con quái vật ngay từ trong trứng nước”.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Mười dấu hiệu hành động
Chỉ cần dùng sáu bước kể trên, bạn đã có thể xử lý hầu hết các cảm xúc. Nhưng bạn cũng không cần dùng đến sáu bước ấy, nếu bạn thấu triệt được những thông điệp mà mỗi cảm xúc quan trọng muốn chuyển đến cho bạn. Đó là những hiệu lệnh hành động, là mười cảm xúc sơ đẳng mà người ta thường cố tránh nhưng bạn có thể dùng để làm động lực cho bạn hành động. Mười cảm xúc ấy là:
KHÓ CHỊU
Những cảm xúc khó chịu không có cường độ mãnh liệt, nhưng chúng gây phiền toái cho chúng ta và tạo cảm giác bị quấy rầy triền miên là sự việc không ổn.
Ý Nghĩa:
Buồn chán, sốt ruột, khó ở, chán chường, hay bối rối là ý nghĩa báo cho bạn biết có gì không ổn đối với bạn
Giải pháp: Xử lý những cảm xúc này thì đơn giản:
Dùng những kỹ năng bạn đã học trong sách này để thay đổi trạng thái của bạn.
Xác định rõ bạn muốn gì.
Lựa chọn hành động thích hợp. Thử một phương thức hơi khác để xem bạn có thay đổi ngay được cách thức bạn đang cảm thấy về tình huống hay không.
SỢ HÃI
Các cảm giác sợ hãi gồm những mức độ khác nhau từ quan tâm tới áy náy sang tới lo lắng, xao xuyến, sợ sệt và khiếp sợ.
Ý nghĩa:
Sợ hãi chỉ là dấu hiệu báo trước có điều gì sắp xảy đến mà ta phải chuẩn bị để đối phó.
Giải Pháp:
Xét lại xem bạn đang sợ hãi về điều gì và dự kiến điều bạn phải làm để chuẩn bị tinh thần. Hãy tưởng tượng xem bạn phải có hành động gì để xử lý tình huống một cách tốt nhất. Đây là lúc bạn phải sử dụng phương thuốc hóa giải sợ hãi: Bạn phải quyết định có niềm tin, biết rằng mình đã làm đầy đủ mọi sự để chuẩn bị cho bất kỳ điều gì xảy đến.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
TỔN THƯƠNG
Cảm giác bị tổn thương là một cảm xúc có lẽ nặng nề nhất trong quan hệ con người, cả về phương diện cá nhân cũng như nghề nghiệp. Cảm giác bị tổn thương thường phát sinh do cảm giác bị mất mát. Khi người ta bị tổn thương, người ta thường quay sang chỉ trích người khác. Ý Nghĩa:
Dấu hiệu của sự bị tổn thương là chúng ta có một mong đợi nào mà không được đáp ứng. Nhiều khi chúng ta trông chờ ai đó giữ lời hứa mà rồi họ không giữ. Lúc đó chúng ta có cảm giác bị mất sự tin tưởng hay tình thân mật với người đó.
Giải Pháp:
Hãy nhận ra rằng có thể đây chỉ là một sự mất mát tưởng tưởng chứ không có thực.
Hãy tự hỏi mình, “Có mất mát thực sự nào không? Hay là mình đang đánh giá tình huống này quá sớm, hay quá vội vã”.
Nhẹ nhàng và cởi mở trao đổi vấn đề với người có liên quan tới việc tạo ra cảm xúc bị tổn thương của bạn.
TỨC GIẬN
Có thể gồm nhiều mức độ từ hơi bực tức tới giận dữ, thù hằn, hay phẫn nộ. Ý Nghĩa:
Dấu hiệu của tức giận là ai đó hoặc chính bạn đã vi phạm một nguyên tắc hay một tiêu chuẩn mà bạn coi là quan trọng.
Giải Pháp:
Nhận ra là bạn đã hiểu sai tình huống và sự tức giận của bạn có thể là bạn cắt nghĩa sai thái độ của người khác.
Nhận ra rằng cho dù người khác có vi phạm một nguyên tắc của bạn, thì nguyên tắc ấy không nhất thiết là nguyên tắc “đúng”, cho dù bạn nghĩ đó là đúng.
Tự hỏi mình một câu hỏi tích cực hơn, “Xét về lâu dài, có thực sự người ấy quan tâm đến bạn không?” Hãy cắt đứt cơn tức giận bằng cách tự hỏi mình, “Tôi có thể học được bài học gì? Tôi có cách nào thông truyền cho người kia tầm quan trọng của nguyên tắc mà tôi chọn cho mình không?”
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
KHÔNG HÀI LÒNG
Tâm trạng không hài lòng có thể có nhiều nguyên nhân. Mỗi khi chúng ta gặp trở ngại trên đường đời, khi chúng ta đã cố gắng hết sức mà không có kết quả gì, chúng ta dễ cảm thấy không hài lòng.
Ý nghĩa:
Dấu hiệu của tâm trạng không hài lòng là sự kích động. Nó có nghĩa là trí óc bạn tin là bạn có thể làm tốt hơn là tình trạng hiện tại của bạn. Không hài lòng thì rất khác với thất vọng. Thất vọng là bạn có những mong ước trong cuộc đời mà bạn không bao giờ đạt được. Còn không hài lòng lại là một dấu hiệu rất tích cực. Nó có nghĩa là giải pháp cho vấn đề của bạn đang ở trong tầm tay bạn, nhưng điều bạn đang làm thì không có tác dụng, vì thế bạn cần thay đổi phương pháp.
Giải Pháp:
Nhận ra sự không hài lòng là người bạn của bạn và động não để tìm ra cách đạt kết quả.
Tìm ra động lực để đối phó với tình huống. Tìm một gương mẫu nào đó, một ai đã từng tìm ra giải pháp để đạt kết quả như bạn mong muốn.
Phấn khởi vì những gì bạn có thể học được bởi nó sẽ có ích cho bạn cả trong tương lai.
6.THẤT VỌNG
Thất vọng có thể là một cảm xúc rất tai hại nếu ta không giải quyết nó thật nhanh. Thất vọng là cảm xúc tai hại vì nó làm bạn cảm thấy “buông xuôi” hay sẽ vĩnh viễn mất một điều gì.
Ý Nghĩa:
Bạn đã có một niềm mong đợi nào – một mục đích bạn đang thực sự theo đuổi – thế mà mục đích ấy không thành sự, vì thế đây là lúc phải thay đổi niềm mong đợi của bạn cho phù hợp hơn với hoàn cảnh và có hành động để đạt ngay mục tiêu mới.
Giải Pháp:
Lập tức hình dung ra một điều gì bạn đang có thể học hỏi được từ tình huống này để làm bài học cho tương lai.
Đề ra một mục tiêu mới, một điều gì có thể gây phấn khởi hơn và là điều bạn có thể đạt được tiến bộ ngay.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Xét xem có phải bạn đã phán đoán quá vội vàng không. Nhiều khi những chuyện bạn tưởng là thất bại chỉ là những thách đố nhất thời thôi.
Nhận ra rằng tình huống có thể chức kết thúc. Vì thế bạn cần thêm kiên nhẫn.
Liều thuốc hóa giải hiệu quả nhất là xây dựng một thái độ mong chờ tích cực về một điều có thể xảy ra trong tương lai, bất luận những gì đã xảy ra trong quá khứ.
7.TỘI LỖI
Cảm giác tội lỗi, nuối tiếc và hối hận là những cảm giác người ta tìm mọi cách để tránh trong cuộc đời và đây là điều đáng quí. Chúng là những cảm xúc làm chúng ta đau đớn, nhưng chúng cũng có tác dụng tích cực.
Ý Nghĩa:
Cảm giác tội lỗi nói cho bạn biết bạn đã vi phạm một trong những qui luật cao nhất của mình và bạn phải ngay lập tức làm một điều gì để bảo đảm sẽ không tái phạm trong tương lai. Cảm giác tội lỗi là đòn bẩy cuối cùng để nhiều người thay đổi thái độ. Tuy nhiên cũng có nhiều người phủ nhận cảm giác này hay tìm cách loại bỏ nó. Một thái cực khác là chịu đầu hàng và nuốt cảm giác này, nghĩa là chấp nhận sự đau đớn và cảm nghiệm tình trạng bất lực của mình. Đây là thái độ tiêu cực, không đáp ứng mục đích của cảm giác tội lỗi.
Ngược lại, nó có thể là động lực đưa chúng ta tới thay đổi. Giải Pháp:
Nhìn nhận là bạn đã thực sự vi phạm một qui luật quan trọng bạn đặt ra cho đời sống mình.
Quyết tâm tuyệt đối sẽ không để thái độ này xảy ra trong tương lai.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
BẤT CẬP
Cảm giác mình không làm được điều mà lẽ ra mình phải làm được. vấn đề ở đây là nhiều khi chúng ta đánh giá không đúng mức điều mình có thể làm hay không.
Ý nghĩa:
Ý nghĩa ở đây là hiện tại bạn không đủ mức năng lực thiết để thực hiện nhiệm vụ hiện có. Nó bảo bạn rằng bạn cần tìm thêm thông tin, hiểu biết, chiến lược, dụng cụ, hay lòng tự tin. Giải Pháp:
Hãy tự hỏi mình: “Đây có là cảm giác đúng tôi cảm thấy trong tình huống này không? thực sự tôi bất cập, hay tôi phải thay đổi cách nhìn sự việc của mình?”
Mỗi khi cảm thấy bất cập, hãy tìm những mối khích lệ để cải thiện tình hình.
Tìm lấy một mẫu gương – một ai đó có hiệu quả trong lãnh vực mà bạn cảm thấy bất cập và xin người ấy dẫn dắt bạn.
BẤT LỰC
Tâm trạng u sầu, chán nản và bất cập chỉ là những biểu hiện của cảm giác bất lực. Người rơi vào tình trạng này cảm thấy bị nhận chìm và thường bắt đầu cảm thấy không gì có thể thay đổi tình hình, vấn đề quá lớn, vĩnh viễn, toàn diện và chỉ riêng mình rơi vào tình trạng này.
Ý nghĩa:
Ý nghĩa của tâm trạng bất lực là bạn cần đánh giá lại điều gì là quan trọng nhất đối với bạn trong tình huống này. Lý do là bạn đang cố tìm cách đối phó với quá nhiều chuyện cùng một lúc, bạn muốn thay đổi mọi sự ngay tức thì.
Giải Pháp:
Trong tất cả những chuyện bạn đang đối phó trong đời, bạn hãy chọn lấy một chuyện tuyệt đối và quan trọng nhất để bạn tập trung vào.
Viết ra tất cả nhựng gì bạn thấy là quan trọng nhất để thực hiện và xếp chúng theo thứ tự ưu tiên.
Xử lý trước tiên việc quan trọng nhất trong danh sách và tiếp tục có hành động cho tới khi bạn thành thào.
10.CÔ ĐƠN
Tất cả những gì làm chúng ta cảm thấy cô độc, cô lập hay bị tách rời khỏi người khác đều nằm trong tâm trạng này. Bạn có khi nào cảm thấy thực sự cô đơn chưa? Tôi nghĩ không một con người nào mà không có lúc rơi vào tâm trạng này.
Ý Nghĩa:
Ý nghĩa của tâm trạng cô đơn là bạn cần một mối tương quan với người khác. Tương quan như thế nào? Nhiều khi người ta tưởng là phải có việc ái ân, hay tình thân mật. Nhưng rồi họ cũng cảm thấy vỡ mộng, vì cả khi có sự thân mật, họ vẫn cảm thấy cô đơn.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Giải Pháp:
Nhận ra rằng bạn có thể đến với người khác và thiết lập tương quan tức khắc và chấm dứt tình trạng cô đơn. Luôn luôn có những người quan tâm đến bạn ở khắp nơi.
Xác định bạn cần thiết lập loại tương quan nào.
Bạn hãy nhắc nhở mình về một điều tuyệt vời của tâm trạng cô đơn là nó có ý muốn nói, “Tôi thực sự quan tâm đến người khác và tôi thích sống với người khác. Tôi cần tìm ra tôi cần có loại tương quan nào với người khác ngay lúc này, rồi có hành động ngay để biến nó thành hiện thực.
Có ngay hành động để đến với người khác và thiết lập tương quan với họ.
Mười cảm xúc tạo sức mạnh
YÊU THƯƠNG
Biểu hiện thường xuyên của tình yêu hình như có thể làm tan biến mọi tiêu cực mà tình yêu chạm tới. Nếu ai đó tức giận với bạn, bạn có thể tiếp tục yêu thương họ bằng việc chấp nhận một niềm tin sau đây: mọi sự giao tiếp đều là một lời đáp trả yêu thương hay một tiếng kêu cứu giúp. nếu ai đó đến với bạn trong tâm trạng bị tổn thương hay tức giận và bạn luôn luôn đón tiếp họ với tình yêu đầm ấm, rốt cuộc họ sẽ thay đổi tâm trạng và cơn tức giận hay tổn thương sẽ tan đi.
“Chỉ cần bạn biết yêu cho đủ,bạn có thể là người mạnh nhất thế giới”
-EMMET FOX
LÒNG TRÂN TRỌNG VÀ BIẾT ƠN
Tôi tin rằng các cảm xúc mạnh nhất là những cách diễn tả khác nhau về lòng yêu thương. Theo tôi, lòng trân trọng và biết ơn là hai cảm xúc thiêng liêng nhất, chúng diễn tả tích cực qua tư tưởng và hành động lòng trân trọng và yêu mến của tôi đối với những quà tặng mà cuộc đời, con người và kinh nghiệm trao tặng tôi. Sống trong tâm trạng cảm xúc này sẽ khích lệ đời sống bạn hơn bất cứ điều gì khác.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
SỰ TÒ MÒ
Nếu bạn thực sự muốn tăng trưởng trong đời sống, bạn hãy tập tính tò mò như trẻ con. trẻ con biết ngạc nhiên – chính vì vậy mà chúng rất dễ thương. nếu bạn muốn chữa tâm trạng buồn chán, hãy biết tò mò. Nếu biết tò mò, không có gì là nhàm chán đối với bạn.
SỰ PHẤN KHỞI VÀ ĐAM MÊ
Sự phấn khởi và đam mê có thể tăng hương vị cho bất cứ điều gì. Sự đam mê có thể chuyển mọi thách thức thành một cơ hội to lớn. Đam mê là một sức mạnh không thể cưỡng nổi để đưa đẩy đời sống chúng ta tiến lên với một tốc độ cao hơn bao giờ hết. Ta có thể mượn lời của Benjamin Disraeli, con người chỉ thực sự là vĩ đại khi hành động do niềm đam mê thúc đẩy. làm sao ta có được đam mê? Cũng giống như cách thúc chúng ta có được tình yêu, sự đầm ấm, lòng quí chuộng, biết ơn và sự tò mò – chúng ta quyết định cảm nghiệm nó! bạn hãy sử dụng thân thể bạn: nói nhanh hơn, tưởng tượng hình ảnh nhanh hơn, chuyển động thân thể bạn hướng bạn muốn đi tới. Đừng ngồi lỳ một chỗ mà suy nghĩ. Bạn không thể có đam mê nếu bạn tì càm lên bàn, hít thở từ từ và nói năng chậm chạp.
SỰ QUYẾT TÂM
Tất cả những cảm xúc trên là vô giá, nhưng còn một cảm xúc bạn phải có nếu bạn muốn tạo nên giá trị lâu dài trên thế giới này. Nó sẽ chỉ cho bạn cách xử lý các tình huống khó chịu và thách đố, các thất vọng và ảo tưởng. Quyết tâm có nghĩa là không để mình bị bế tắc nhưng làm cho mình được đánh động bởi sức mạnh chớp nhoáng của một quyết định dứt khoát. Hành động với quyết tâm có nghĩa là làm một quyết định thích hợp và đanh thép trong khi gạt ra ngoài mọi khả năng khác.
SỰ LINH ĐỘNG
Khả năng thay đổi phương pháp của bạn là một hạt giống quyết định bảo đảm thành công. Chọn sự linh động chính là chọn hạnh phúc. Trong cuộc đời, có những lúc mà sự việc không nằm trong khả năng kiểm soát của bạn, những lúc đó khả năng của bạn biết linh động trong nguyên tắc, trong ý nghĩa bạn gán cho sự vật và trong hành động của bạn, sẽ định đoạt việc thành công hay thất bại của bạn, ấy là chưa kể niềm vui và thoải mái bạn sẽ được hưởng.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
LÒNG TỰ TIN
Lòng tự tin không lay chuyển là cảm giác chắc chắn mà chúng ta ai cũng muốn có. Cách duy nhất để cảm nghiệm lòng tự tin là qua niềm tin. Hãy tưởng tượng ra và cảm thấy chắc chắn về những cảm xúc bạn đang được hưởng bây giờ, thay vì để đợi chúng bất ngờ xuất hiện một ngày nào đó trong tương lai. Khi bạn tự tin, bạn muốn thử nghiệm, muốn lao mình vào công việc. Một cách để phát triển niềm tin và lòng tự tin là tập sử dụng nó. Nếu tôi hỏi bạn có biết cài nút áo của mình không, tôi cam đoan bạn hoàn toàn tự tin mà trả lời rằng bạn biết. Tại sao? Vì bạn đã làm đều đó hàng ngàn lần rồi! Để dấn mình vào một công việc gì, bắt buộc bạn phải luyện tập lòng tự tin thay vì sự sợ hãi. Khả năng hành động dựa vào lòng tin chính là yếu tố thúc đẩy nhân loại tiến bộ.
SỰ VUI TƯƠI
Có một khác biệt lớn giữa việc cảm thấy hạnh phúc bên trong và bộc lộ sự vui tươi bên ngoài. Sự vui tươi kích thích lòng tự tin của bạn, làm đời sống vui hơn và cũng làm những người xung quanh bạn cảm thấy hạnh phúc. Sự vui tươi có sức mạnh loại bỏ những cảm giác sợ hãi, tổn thương, tức giận, không hài lòng, thất vọng, chán chường, tội lỗi và bất cập trong đời bạn. Bạn có sự vui tươi khi bạn nhận ra rằng dù điều gì xảy ra cho bạn, chỉ có vui tươi mới làm cho sự việc trở nên tốt hơn.
SỨC KHOẺ
Xử lý lãnh vực này là điều tối quan trọng. Nếu bạn không chăm sóc sức khoẻ thể lý của bạn, bạn rất khó cảm nghiệm những cảm xúc nói trên. Bạn hãy bảo đảm có sức khoẻ thể lý. Hãy nhớ rằng mọi cảm xúc đều đến với bạn qua thân thể bạn. Một trong các điều cơ bản để có sức khoẻ tốt là việc hít thở.
Khi người ta căng thẳng, người ta ngưng thở, làm cạn sinh lực của mình. Học hít thở đúng cách là con đường quan trọng nhất để bạn có sức khoẻ tốt. Một yếu tố tối quan trọng khác nữa cho sức khoẻ thể xác là bảo đảm bạn có dồi dào năng lượng thần kinh.
Làm thế nào để có năng lượng thần kinh? Bạn biết rằng mỗi ngày chúng ta tiêu hao năng lượng thần kinh qua các hành động và vì thế ta cần bù đắp lại bằng việc nghỉ ngơi. Bạn ngủ mỗi ngày bao nhiêu? Nếu bạn bỏ ra 8 đến 10 giờ trên giường mỗi ngày thì bạn ngủ quá nhiều đấy. Sáu tới bảy giờ ngủ mỗi ngày được coi là tốt nhất cho hầu hết chúng ta. Không như người ta vẫn tưởng, ngồi yên một chỗ không bảo toàn năng lượng đâu. Sự thật là khi bạn ngồi yên là lúc bạn cảm thấy mệt mỏi nhất. Hệ thần kinh của con người cần vận động để có năng lượng.
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
SỰ CỐNG HIẾN
Nhiều năm trước, tôi còn nhớ vào lúc tôi gặp bế tắc nhất trong đời, tôi đang lái xe dọc xa lộ ban đêm. Tôi luôn luôn tự hỏi, “mình phải làm gì để thay đổi đời mình?” Bất ngờ một trực giác đến với tôi, kèm theo một cảm xúc thật sâu sắc khiến tôi dừng xe lại bên đường và lập tức viết lên cuốn nhật ký của tôi câu: “Bí quyết của đời sống là cống hiến”.
Trên đời, tôi không thấy cảm xúc nào phong phú hơn là cảm giác bạn là một con người mà những gì bạn nói và làm không chỉ thêm vào cho riêng đời sống bạn, mà còn kích thích kinh nghiệm của những người bạn quan tâm và ngay cả người mà bạn không hề biết đến. Những câu chuyện làm tôi cảm động nhất là những câu chuyện về những người nghe theo tiếng gọi cao cả nhất của cảm xúc để quan tâm một cách vô điều kiện và hành động cho lợi ích của người khác. Khi tôi coi vở Les Miserables, tôi cảm kích sâu xa về nhân vật Jean Valjean, vì ông là một con người tốt lành muốn cống hiến thật nhiều cho người khác. Mỗi ngày chúng ta phải luyện tập ý thức cống hiến bằng cách không chỉ để ý đến bản thân mình, mà còn phải để ý đến những người khác nữa.
Cảm giác cho đi làm cho đời sống đáng sống. Hãy hình dung thế giới này sẽ tốt đẹp hơn biết bao nếu mọi người chúng ta đều vun trồng ý thức cống hiến cho người khác.
MƯỜI DẤU HIỆU HÀNH ĐỘNG
Khó chịu
Sợ hãi
Bị tổn thương
Tức giận
Không hài lòng
Thất vọng
Tội lỗi
Bất cập
Bất lực
Cô đơn
MƯỜI CẢM XÚC TẠO SỨC MẠNH
Yêu thương đầm ấm
Trân trọng và biết ơn
Tò mò
Phấn khởi và đam mê
Quyết tâm
Linh động
Tự tin
Vui tươi
Sức khoẻ
Cống hiến
===== Đánh thức con người phi thường trong bạn phần 5 =====
Nếu bạn muốn trao đổi thêm về sách nói hay có ý kiến gì liên quan đến cuốn sách Chinh phục mục tiêu-Bryan Tracy phần 11 đừng ngần ngại để lại dưới comment dưới bài viết này nhé.
Điện thoại: 0888.605.666 / 0932377138
Website: baohiempetrolimex.com | thegioibaohiem.net
Zalo, Viber: 0932.377.138 / Facebook: Sách nói
Momo : 0932.377.138 ( tài trợ cho người viết )